در ادامه فایل تصویری و چکیده سخنرانی آقای دکتر محمدحسن الهی‌زاده (دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند) با عنوان «زیارت در سیره عملی امامان (ع) با تکیه بر منابع تاریخ‌نگارانه» در همایش بین المللی الهیات زیارت که در نشست تخصصی «الهیات زیارت در قرآن و روایات» برگزار گردید، تقدیم علاقه‌مندان می شود.

مشاهده فیلم سخنرانی

مشاهده فایل ارائه

در پی رحلت پیامبر اسلام (ص) و عدم دسترسی مردم به ایشان، توجه جامعه اسلامی معطوف به خانواده و نسل ایشان (اهل بیت) گردید و به تدریج منسوبین به پیامبر (ص) در جامعه از محبوبیت و جایگاه ارزنده‌ای برخوردار شدند. در این میان توجه جامعه به نسل (ذریه) پیامبر (ص) به ویژه امامان دوازده‌گانه (ع) شگفت‌انگیز بود. بر اساس گزارش‌های تاریخی از دوران امامت امام باقر (ع)(94-114 ق.) به بعد به ویژه در دوران امامت امام صادق (ع)(114-148 ق.) و امام رضا (ع)(183-203 ق.) مسلمانان در قالب شیعیان (پیروان) یا ارادتمندان (شاعران) به منظور اعلام تبعیت و ابراز ارادت به دیدار (زیارت) آنها معمولاً در مکه و مدینه می‌شتافتند و امامان (ع) نیز علاوه بر حفظ و تعمیق ارتباطات و پیوندهای باورمبنا که پیروانشان با ایشان داشتند، از ارتباط‌گیری‌های آحاد جامعه استقبال می‌کردند و بدین ترتیب پدیده زیارت نمود عینی و جایگاه تاریخی یافت. بزرگداشت و زیارت اهل بیت (ع) به روزگار حیاتشان محدود نشد و پس از شهادت یا درگذشتشان مدفن آنها به عنوان مزار (محل زیارت) مورد توجه قرار گرفت و زیارت در ادبیات اجتماعی و دینی جایگاه ویژه‌ای یافت و آداب و مناسک خاصی برای زائر و زیارت تدوین شد. پژوهش حاضر در صدد روشن نمودن جایگاه زیارت نزد امامان دوازده‌گانه (ع) و تبیین مواضع و رویکردهای فرهنگی و اجتماعی آنان در خصوص مقوله زیارت با تکیه بر منابع تاریخ‌نگارانه است. محدوده زمانی این پژوهش سال‌های 10 تا 329 هجری قمری را در بر می‌گیرد و با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از اسناد و به ویژه منابع تاریخ‌نگاری شیعی همچون، عیون اخبار الرضا، الارشاد، کشف الغمه فی معرفه الائمه، اعلام الوری باعلام الهدی و تاریخ‌های عمومی نظیر تاریخ یعقوبی، مروج الذهب، اخبار الطوال و... انجام خواهد یافت.