دکتر بختیاری در ابتدای سخنانشان عنوان داشتند که مطالعات ما از منظر تاریخی خواهد بود و با فرآیندهای ریشه شناسی که در علوم دیگر متداول است متفاوت است. ایشان عنوان داشتند که منابع مطالعاتی ما منابع کتابخانه‌ای بوده که شامل منابع تاریخی،حدیثی،سفرنامه‌ها و اسناد وزارت خارجه ایران و عراق می‌باشد و سرگذشت افراد مقیم در شهرهای زیارتی بوده است.
سپس افزودند که زیارت زنان یک امر مقدس است همچنین زیارت زنان به علت تفاوت های زنان در احکام و زنانگی ایشان متفاوت با امر زیارت در مردان است. در بحث مطالعات تاریخی در مساله زنان ابتدا از مشکلات تاریخی زیارت زنان مطالعه خود را آغاز کردیم و مشکلات مشترک میان مرد و زن را نادیده گرفته و به نظام مسائل زنان پرداختیم. در تقسیم بندی این مسائل، برخی مشکلات ناشی از مسائل جغرافیایی بوده است اما چون مطالعات ما از منظر تاریخی است برخی ازاین مسائل دیگر امروزه مطرح نیست و برخی دیگر از مشکلات ناشی از مسائل امنیتی، مسائل بهداشتی، مسائل رهاشدگی و گم شدن‌ها از جمله مشکلات روحی و عاطفی زنان در زیارت می‌باشد.
در ادامه ایشان بیان داشتند که بر روی مشکلات روحی و عاطفی ناشی از مسائل پزشکی تمرکز خواهند کرد و ازاین طریق وارد مباحث روحی و عاطفی خواهند شد. از منظر ایشان معمولا زیارت یک حرکت حاکی از شوق است که از سوی مرید در جهت مراد است. در ادبیات تاریخی و دینی زیارت در دیدار با معصومان و بزرگان ادیان و امکان متبرکه معنا پیدا می‌کند.
همچنین ایشان افزودند که ادبیات خاص زیارت وارد حوزه‌های متعدد فرهنگ عامه، فقه و... شده است. به عنوان نمونه بحث شدّ رحال یا مساله دخیل بستن و حاجت و بحث‌های مجاور شدن که اثرات اقتصادی، علمی، فرهنگی و حتی جمعیتی خاص خود را داشته است. زمانی که به زیارت به عنوان مساله روحی و عاطفی نگریسته شود چند مسئله اهمیت بیشتری پیدا می کند که یکی از آنها مسئله شوق دیدار است که زنان برای رسیدن به مقتدای خود و عرض ارادت به راه می‌افتند و به واسطه این شوق سختی‌ها را تحمل می‌کنند.
تمرکز بر بُعد پزشکی و بیماری محور اصلی سخنان ایشان در نشست بود که در این باره بیان داشتند: مساله شفا گرفتن به طور عام در مذهب شیعه بسیار مورد توجه بوده است که گزارشات متعددی در مورد شفا گرفتن در منابع تاریخی و حدیثی نقل شده است مانند گزارش قرن هفتم هجری از ابن بطوبه در مورد لیلة المحیا در حرم امیرالمومنین علی(ع). ازاین‌رو زیارت در این معنای عام به امید یافتن کرامت از صاحب کرامت بوده است.
از منظر ایشان زیارت در معنای خاص به معنی مسائل روان‌شناختی آن است که زنان از طریق خاصی وارد بحث زیارت می‌شده‌اند که دسته بندی مسائل روحی و عاطفی زنان به قرار زیر خواهد بود:
قصد رهایی از بیماری و دور شدن از مخاطرات خانوادگی مانند خیانت و چندهمسری؛ از طرفی توسل و گرفتن قول از مسافران در جهت ازدواج و یا فرزندآوری؛ و زیارت به قصد استغنای روحی از مسائل مورد توجه زنان بوده است. همچنین به جهت کم‌تحرکی و یک نواختی زندگی بانوان، شوق زیارت در ابتدای سفر برای زنان گزارش شده است. البته زیارت غالبا در طبقه مرفه رایج بوده و نقش آفرینی تاریخی طبقات کم‌برخوردار در قالب ملتمسین دعا بوده است.
در ادامه ایشان افزودند که؛ مسائل روحی بانوان در طی مسیر و محل زیارت متفاوت گزارش شده و دراین میان گزارش هایی از مردان دیده نمی‌شود مگر اعتراضات مردان به حضور زنان به علت افزایش بار مسئولیت. ازاین‌رو یک افسردگی خاص در طول سفر برای زنان گزارش شده است که این افسردگی ناشی از علل مختلف جوی، امنیت، رهاشدگی، مسائل مالی، مسائل بهداشتی و... بوده است که بعضا منجر به وسواس می‌شده برخی از اتفاقات مسیر زیارت مانند فوت یکی از همراهان موجب می‌شد زنان از ادامه سفر منصرف شده و به منزل خود بازگردند.
برخی از مسائل در محل شهرها و اماکن زیارتی نیز برای زنان گزارش شده است مانند سختی دسترسی به حرم، همچنین مسائل مربوط به تغذیه و تمایل به حضور مداوم در اماکن زیارتی که برخی از این مسائل امروزه نیز مشاهده می‌شود مانند امید به بهبود یافتن. برخی پس از زیارت داروهای خود را به گمان اینکه بهبود یافته‌اند و معجزه صورت گرفته است مصرف نمی‌کردند در حالی که بعد از گذشت چند روز بیماری آنان شدت می‌گرفت و موجب می‌شد این افراد گم بشوند یا هرگز برنگردند.
ایشان در انتها پس از تشکر از برگزاری نشست بیان داشتند که امیدوارند توانسته باشند اجمالی از گزارش های تاریخی در مورد زنان در بحث زیارت را مطرح کرده باشند.
تهیه کننده: محمد پاینده
